De vraag naar elektriciteit groeit sneller dan de capaciteit van de netwerkinfrastructuur, wat resulteert in congestie op het elektriciteitsnet in Nederland. Congestie ontstaat als er een te kort is aan transportcapaciteit in het elektriciteitsnet. Deze congestie kan de economische ontwikkeling en energietransitie vertragen. Er zijn slimme oplossingen op het gebied van energieopslag en -omzetting om het probleem van netcongestie te verminderen. Denk hierbij aan vraag- en aanbodsturing van elektriciteit, lokale opslag en omzetting van elektriciteit in warmte of gas. In dit blogartikel leest u hier meer over.
De Nederlandse energietransitie vergt steeds meer capaciteit van het elektriciteitsnet. De vraag naar elektriciteit neemt toe doordat steeds meer woningen overstappen van aardgas naar elektriciteit, er is een groeiend aantal elektrische voertuigen en er worden op steeds meer locaties duurzame elektriciteit opgewekt. Dit resulteert zich in netcongestie; er is meer vraag naar elektriciteit dan de netwerkinfrastructuur aankan. Dit kan leiden tot stroomstoringen, lagere netwerkprestaties en hogere kosten voor netbeheerders. Naar verwachting zal de vraag naar elektriciteit tegen 2050 verdubbelen. Helaas is ons elektriciteitsnetwerk hier nog niet klaar voor. Er is momenteel namelijk sprake van een onbalans in het energienetwerk. Vroeger was het zo dat netbeheerders ervoor zorgden dat op momenten van hoog verbruik, gas-, kern- en kolencentrales op volle toeren draaiden om aan de vraag te voldoen. Echter is de situatie nu veel complexer geworden. Steeds meer wordt de productie van elektriciteit bepaald door de zon en de wind. Dit zorgt voor uitdagingen omdat er grote hoeveelheden duurzame energie moeten worden geïntegreerd in het stroomnetwerk. Helaas is het elektriciteitsnetwerk momenteel nog niet in staat om al deze extra elektriciteit aan te kunnen. Gelukkig zijn er een aantal oplossingen beschikbaar om toekomstige netcongestie te verminderen.
Pieken in de vraag naar elektriciteit opvangen door middel van energieopslagsystemen
Energieopslagsystemen kunnen helpen om netcongestie te verminderen door pieken in de vraag naar elektriciteit op te vangen en de energie op te slaan voor later gebruik. Zo kunnen energieopslagsystemen gekoppeld worden aan slimme laadinfrastructuur, zoals slimme laadpalen voor elektrische voertuigen. Hierdoor kan de energieopslagfunctie worden gebruikt om de energievraag van de laadpalen te beheren en zo pieken in de vraag naar elektriciteit te verminderen. Daarnaast kunnen netbeheerders demand response-programma’s implementeren om de vraag naar elektriciteit te regelen. Energieopslagsystemen kunnen worden gebruikt om energie op te slaan wanneer er een lage vraag naar elektriciteit is en deze energie vrij te geven wanneer de vraag toeneemt.
Het gebruik van batterijpakketten in zonne- en windmolenparken
Wanneer een zonne- of windmolenpark veel elektriciteit produceert en er gebruik wordt gemaakt van een batterijpakket, wordt een deel van de op dat moment opgewekte energie opgeslagen en niet rechtstreeks ingevoed op het elektriciteitsnet. Dit wordt het afschaven van de piekproductie oftewel peakshaving genoemd. Peak shaving is een vorm van energiebeheer. Peak shaving vermindert de belasting van het elektriciteitsnet door apparatuur met een hoog energieverbruik uit te schakelen of door een lokale energiebron toe te voegen om de piek in de vraag te compenseren. Door peakshaving volstaat een kleinere aansluiting op het elektriciteitsnet. Peakshaving leidt ook een lagere belasting op de infrastructuur.
Elektriciteit omzetten in thermische energie
Een andere manier is het omzetten van elektriciteit in thermische energie, die vervolgens kan worden opgeslagen voor verwarming of productieprocessen. Elektrische boilers zijn hiervan een voorbeeld en kunnen gedeeltelijk de functie van gasgestookte boilers overnemen. Door deze boilers real-time aan te sturen op basis van de elektriciteitsprijs, kunnen ze helpen om congestie te verminderen.
Stimuleren consumenten en bedrijven
Tenslotte kunnen prijsprikkels ingezet worden om consumenten te stimuleren om op momenten van veel zonlicht, energie te verbruiken. Tegelijkertijd zouden bedrijven gecompenseerd kunnen worden wanneer ze hun productie verminderen tijdens periodes van weinig energie-aanbod. Deze maatregelen kunnen bijdragen aan het herstellen van de balans in het energienetwerk. Zo trekt Noord-Holland dit jaar 1,5 miljard euro uit voor slimme oplossingen om het volle elektriciteitsnet te ontlasten. Zo kunnen bedrijven die stroom willen delen of opslaan in een batterij subsidie krijgen. Dit geldt ook voor bewonerscollectieven die samen energie willen opslaan of voor andere oplossingen die het elektriciteitsnetwerk ontlasten.
De bovengenoemde toepassingen, zoals het inzetten van batterijpakketten bij zonne- en windmolenparken, het omzetten van elektriciteit in thermische energie en het stimuleren van consumenten en bedrijven zullen het probleem van netcongestie niet oplossen, maar ze dragen wel bij om het netwerk te stabiliseren.